Bijlage 1: Dora, de Geletterde Kip

Bijlage 1 bij de Onthullende Geschiedenissen over Sjaak Kraaij en Heer Vos. Boer Jansen had veel te danken aan Dora. Zonder haar was zijn kippenfokkerij niet meer dan één van de velen, nu trok zijn fokkerij nationale en internationale belangstelling.

Dora was een ontwikkelde kip. Zij kwam uit een bekend kippengeslacht, de zogenaamde witte leghorn. Haar over-over-over-grootvader was de mannelijke stamouder van de Witte Barneveldse Leghorn. Deze leghorn soort raakte in Nederland en daar buiten bekend door een regelmatige leg en kloeke houding.

“The Cock.” Befaamde afbeelding van de stamouder van de Witte Barneveldse Leghorn
door Zambiaans kunstenaar Patrick Mweemba. 1979.
 Linoleumsnede. Uit de verzamelingvan Alias O. Teur.

Dora had haar opleiding in Barneveld genoten, bij de wereldbekende Hogeschool voor de Kippenkunde. Daar had zij ook het hoog-kips geleerd dat Sjaak Kraaij ten onrechte voor plat Limburgs had aangehoord in aflevering 1. Boer Jansen had flink zijn best moeten doen om Dora onder zijn kippendak te brengen. Zij was kieskeurig. En dat was een gelukje voor boer Jansen. Onder meer door Dora’s inzichten was Boer Jansen er in geslaagd de begeerde klasse 2A te bereiken met uitzicht op de extra waardering “modelboerderij.” Dora bracht haar kipgenoten de fijne kneepjes van het leggen bij en van het kippenleven in het algemeen.

Dora was een sterk voorstander van het scharrelkippen bestaan. Klasse 1 was natuurlijk het beste, maar klasse 2A was ook goed. Gegarandeerd open uitloopruimte, goed voer, en niet te vol. De productie van klasse 2A eieren met het waarmerk van de NVVMBE (Nederlandse Vereniging Voor Meer Beter Eten) was het sterke punt van boer Jansen.

Tijdens haar opleiding had Dora in een kippenlegbatterij gewerkt. “Afschuwelijk,” zegt zij als het over dat soort kippenhouden gaat. “Het is nog erger dan de middeleeuwse praktijk. Het is gewoon barbarendom. Slavernij. Als het er op aan komt had de kip het best goed in de middeleeuwen. Het is pas misgegaan met de industriële revolutie. Sedert die tijd hebben de landbouw-economen het over “de maakbaarheid van de kip.”

Als het over dit onderwerp gaat is Dora niet meer te stuiten. “De mens is de kip gaan behandelen als een onderdeel van een mechanisch proces voor de productie van vlees of eieren, met de in dat proces geproduceerde mest als voedsel voor de koe. Hiermee werd de kip gedegradeerd tot een zielloos gekooid object, en de koe tot een mobiele beerput. Geen wonder dat dit leidde tot het uitbreken van allerlei ziektes, zowel bij de kip als de koe. Ja zusters,” kukelde Dora er uit, “daar is de koedolheid vandaan gekomen.” En dan hield zij nog allerlei zaken voor zich die haar te oren waren gekomen in Barneveld, zaken die te gruwelijk waren om over te praten, zaken zoals “de recycling van slachtafval.”

       “Komt het de produktie wel ten goede als de kip inzicht heeft in zijn plaats in de wereld?” was een punt van discussie in de kippenhouderij. Het ging nog verder. “Betekende meer en beter weten ook meer kippengeluk?” Sommige kippenhouders en verwerkers verkondigden dat de kip beter af was met onwetendheid. “There is no point for a chicken to know that her life is pointless” was de mening van een bekende Amerikaanse chickenburgerfabrikant. “Bij ons, in de mensenwereld, weet men in het algemeen toch ook niet hoe de boel in elkaar zit,” voegde hij er aan toe. Deze mening wordt door sociale en gedragswetenschappers onderschreven. “Is het niet zo dat onwetendheid juist de grondslag is van onze samenleving?” stelde de Vereniging van Industriële Kippenhouders, “en als dat zo is, waarom zouden wij dan een bewuste kip met zelf en social inzicht gaan fokken?”

Met dit soort lieden kon Dora niet in dialoog treden – de afstand tussen de werelden was te groot. Maar met Boer Jansen kon zij best aardig uit de poten.

Dora las graag. Zij was met Boer Jansen overeen gekomen dat er in de hoek van het kippenleefgebouw, zoals zij het noemde, een ruimte was voor een aardige bibliotheek. "Lezen is goed voor de algemene ontwikkeling van de kip," verklaarde Dora, "en is ontspannend. Ook voor de kip is het belangrijk zich af en toe in een hoekje terug te kunnen trekken met een goed boek, of eens wat te lezen onder het leggen door."

Door deze blikverruimende vernieuwing was boer Jansen’s boerderij in de nationale en internationale belangstelling gekomen.

Hier onder, ter afsluiting, een lijstje van door Dora aangeraden kippenliteratuur.

Gezond Pluimvee, oordeelde Dora, is een must. Maar niet geschikt voor beginners. Het is een moeilijk boek waarin ook de negatieve kanten van het kippenleven beschreven worden zoals verenpikkerij en kannibalisme.

Van Kippen Houden, verklaarde Dora, is hèt boek voor de fijnsnavelige kippenhouder. Maar voor ons ook erg handig! Dan weten wij ook hoe het eigenlijk moet met de kippenhouderij. De in de bijlagen opgenomen Universele Rechten van de Kip behoort iedere kip uit het hoofd te kennen! En dat geldt ook voor het internationale kippen strijdlied voor gelijkheid, vrijheid en broederschap getititled “Wij Kippen van het Vaderland.”

In Kippen zonder Grenzen wordt uit de doeken gedaan hoe kippen elkaar bij kunnen staan boven de grenzen van het hok of erf uit. Kippensolidariteit is een voorwaarde voor kippenlevensverbetering, hield Dora haar zusters dagelijks voor.

Het boek De Smakelijke Kip: 100 beproefde kipgerechten uit vijf continenten wordt door Dora verfoeid. Dora was een overtuigd vegetariër. Dat wil zeggen, insecten en wormen at ze wel graag, maar, beweerde Dora, die vielen buiten de vegetarische beginselen. Het is nu eenmaal niet na te gaan of er niet ergens een wormpje in een kropje sla is blijven zitten. Bovendien kukelen of kakelen zij niet, die insecten en dergelijke. “De Smakelijke Kip,” betoogde Dora met overtuiging, “is een zeer smakeloos boek. Het is echter belangrijk, zusters, dat wij weten wat anderen met ons voor hebben. In dit geval die tweebenige malloot die zichzelf mens noemt en ons beest.”

© Zamfactor Ltd. 2013. Alle rechten voorbehouden. All rights reserved.